Thông thường, các nội tạng trong cơ thể con người đều hoạt đông 1 cách tự động (tim tự đập, phổi tự thở, dạ dày-ruột tư co bóp tiêu hóa thức ăn, thận tự lọc máu thải ra nước tiểu…), riêng bộ máy hô hấp ngoài tự động làm việc như các cơ quan khác lại có thẻ hoat động 1 cách chủ động theo ý muốn của ta => hít vô- thở ra nông hay xâu, nhanh hay chậm, nín thở. Khả năng chủ động hô hấp đã trở thành 1 trong những phương pháp luyện khí công, rất có ích trong tăng cường sức khỏe để phòng ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh.
1/NGUYÊN LÝ-CƠ CHẾ
- Ở người lớn, thường thở ngực (rõ ở phụ nữ) : khi hít vô, lồng ngực nâng lên nên tăng thể tích khoang ngực, hoành cách mô có hơi hạ xuống 1 chút, kết quả là không khí đước hút vô phổi. thở ra, khí bị đẩy ra ngoài ,lồng ngực hạ xuống, Thể tích của bụng hầu như không thay đổi. Bình thường thở ngực cũng đủ cho nhu cầu cơ thể và thường tự đông (ta chú tâm làm bất cứ việc gì thì bộ máy hô hấp vãn hoạt động không ngơi nghỉ).
- Thở bụng : cần chú tâm mới thở bụng được (hô hấp chủ động). Ta chủ động hít vô và cố phình bụng ra, lúc này lồng ngực vẫn được nâng lên (như thở thụ động) nhưng do bụng phình ra nên hoành cách mô bị kéo hạ xuống rất nhiều ,hậu quả là thể tích khoang ngực tăng nhiều hơn (so với thở ngực), kết quả cuối cùng là tăng đáng kể khối lượng khí cho bộ máy hô háp. Lúc thở ra ta chủ động ép bụng, hoành cách mô bị đẩy cao sẽ đẩy số khí dư ra nhiều hơn.
- Tóm lại thở bụng có chất lượng hô hấp cao hơn thở ngực (hít vô nhiều oxy hơn, thải ra nhiều thán khí hơn)
- Lợi ích khác của thở bụng :
+ do chú tâm thở bụng, ta phải tạm gác các việc đang làm (suy nghĩ, vận động tứ chi, nói nghe nhìn …) thì các rối loạn thần kinh thực vật bị điều chỉnh ngay lập tức (hồi hộp tức ngực, khó thở, đau bụng chức năng do co thắt cơ trơn, chóng mặt…), kể các các rối loạn cảm xúc được hóa giải liền (cơn giận, sợ…) èĐây là chức năng đặc biệt của tạng PHẾ là điều hòa các tạng phủ khác (Pheá giaû phoù töôøng chi quan ,trò tieát xuaát yeân )
+ Khi thở bụng, hoành cách mô hạ xuống nâng lên nhiều sẽ kích thích lưu thông máu trong bụng (1 dạng massage nội tạng-bụng ), có thể cải thiện tuần hoàn tổng quát, giảm các ứ trệ trong khoang bụng và cả toàn thân, mà khi máu lưu thông tốt, sẽ giảm các chứng bệnh, rõ nhất là chứng đau nhức (thông bất thống, thống bất thông)
2/ỨNG DỤNG CỦA THỞ BỤNG => CẤP CỨU THÂN TÂM
Do khả năng điều hóa hệ thần kinh thực vật, hóa giải các cơn cảm xúc bất chợt, tăng lưu lượng Oxy , tăng tuần hoàn khoang bụng và toàn thân,thở bụng có thể áp dụng trong các trường hợp sau:
1/Cảm thấy thiếu hơi, khó thở
2/Cơn mệt mỏi
3/Cơn chóng mặt
4/Cơn hồi hộp nặng ngực, đau tức ngực nhẹ
5/Cảm giác đói bụng do nhịn ăn ( đây là chìa khóa giải quyết các chứng khó chịu trong thời gian thực hành phép nhịn ăn-thanh lọc cơ thể, rất hữu hiệu)
6/Đang tập Thiền định (quan sát hơi thở để không vọng tưởng, là 1 kỹ thuật tập thiền)
7/ Các chứng đau nhức : có thể tạm thời giảm (sau đó phải tìm nguyên nhân đau nhức mà điều trị dứt điểm)
8/ Tăng chất lượng hô hâp khi tập thể dục (Yoga, dịch cân kinh…)
9/ Hóa giải cơn cảm xúc đột ngột : cơn giận – sợ – buồn – lo lắng thái quá muốn “điên”
10/ Dễ vào giấc ngủ ( khi khó ngủ)
3/KỸ THUẬT THỞ BỤNG
*Ngưng ngay các việc đang làm kể cả suy nghĩ
*Hít vô thật xâu và cố phình bụng ra.Nếu tập lần đầu bụng chưa phồng ra, thậm chí còn hóp vô ! Nhắm mắt lại , thở bình thường vài lần, thử lại, kiên trì , khi hít vô tưởng tượng khí vô ngực và bụng phình ra. Thở ra bụng xẹp .Tiếp tục 20 – 30 lần, các rối loạn thường giảm rõ rệt
*Nếu đã cố thở xâu mà bụng vẩn chưa phồng to, thì khi thở ra, dùng 1 hay 2 bàn tay ép vùng rốn cho xẹp tối đa, xong hít vào, bụng sẽ phồng ra. Tiếp tục cho đến khi bụng đã quen phồng xẹp thì không cần dùng tay ép bụng nữa.
- Nếu vẫn chưa được thì “ Thổi cháo” => tưởng tượng đang thổi 1 tô cháo nóng, là lòng bàn tay trái để cách miệng 1 tấc, lóng bàn tay phải áp lên rốn. Thổi lần 1 è Hít nhẹ 1 hơi và thổi ra bằng miệng “tô cháo” trước mặt đồng thời bàn tay phải ép cho bụng xẹp từ từ. Thổi từ từ cho đến khi hết hơi đồng thời cảm thấy bàn tay phải đã ép bụng xẹp hơn trước khi thổi. Bây giờ, từ từ hít hơi vô bằng mũi đồng thời bàn tay phải thả ra cho bụng phồng lên, tiếp tục hít vô chậm thật nhiều hơi, bàn tay phải nương theo bụng phồng ra tối đa. Thổi lần 2, lần 3… , thường sau khi thổi 5 – 10 lần bụng đã quen, lúc này để 2 bàn tay lên đùi, mắt quan sát bụng, hít vô bằng mũi bụng phình ra, thở ra bằng miệng bụng xẹp vào, cứ thế vài lần đã quen, đến lúc này thì hít vô thở ra hoàn toàn bắng mũi.
- Thời gian tập thở bụng :
*Để duy trì sức khỏe tốt =>mỗi ngày 4 lần ; sáng sau thức dậy, trưa trước ăn, chiều trước ăn, tối trước khi ngủ. Mỗi lần 20 nhịp ( hít vô-thở ra) chia làm 2 đợt, đợt 1 10 nhịp, tạm nghỉ -thở thường 10 nhịp, tiếp tục 10 nhịp thở bụng nữa . Lưu ý suốt thời gian tập luyện ( 10 nhịp bụng, 10 nhịp thường, 10 nhịp bụng) không suy nghĩ gí cả, hoàn toàn tâp trung vô thở. Tập thở bụng chỉ có lợi vì đằng nào cũng phải thở, thở bụng có lợi hơn, còn là 1 cách Thiền. Quen thở bụng chất lượng để khi có việc cần đem ra dùng ngay => cấp cứu
* Đề cấp cứu thân –tâm : Ngưng ngay mọi công việc, thở bụng ngay. Thường thở trên 10 nhịp là có kết quả. Sau khi có kết quả (dễ chịu ,khỏe, qua cơn giận…) có thể tiếp tục công việc hay đi khám bệnh, uống thuốc, tiếp tục tranh luận…
